Obuwie na lato | wywiad z dr. med. Cezarym Michalakiem

Paulina: Dzień dobry Panie Doktorze, bardzo miło mi gościć Pana ponownie na moim blogu. Lato w pełni, czas wyprzedaży i masowe zakupy obuwia letniego w korzystnych cenach skłaniają do refleksji. Jakie obuwie powinniśmy nosić latem, aby było ono z korzyścią dla naszego zdrowia i komfortu? Czy istnieje sezonowość zachorowań na problemy stopy?

Dr Cezary Michalak: Bardzo się cieszę z kolejnego zaproszenia do wypowiedzi na temat obuwia. Uważam, że tak; obecnie, to jest w lecie, ofiary mody mają jeszcze większe niż w zimie możliwości psucia sobie zdrowia.  I jak zwykle, problem dotyczy głównie Pań. O ile w przypadku obuwia damskiego na chłodniejsze dni, można wskazać jakieś modele, które nie są szkodliwe; z kolei lato stawia przed ortopedą trudne pytania.  Ale zacznę od czego innego. Mamy lato; nie musimy wreszcie patrzeć na modne, sine i/lub blade, odkryte kostki, które zdaniem wielu osób tak znakomicie komponują się z temperaturą ujemną, parką Alaska, szalikiem, czapką i wszystkim tym, co nosimy podczas ciężkich mrozów. Ubieranie się takie uważam za niewłaściwe ze względów zdrowotnych i termicznych, a pozwolę sobie na zacytowanie opinii, pochodzącej jeszcze z okresu, gdy mieszkałem na wyspie Lanzarote; otóż tam uważa się, że nie należy uwidaczniać zbyt białych, nieopalonych nóg. 

Paulina: Panie Doktorze, żartowniś z Pana. Ale całkowicie się z Panem zgadzam w kwestii białych kostek wystawionych na wielkie mrozy - ani to fajne, ani dobre dla zdrowia. Przejdźmy teraz jednak do obuwia letniego - latem gołe kostki są raczej wskazane, nieprawdaż? Gdy myślimy o obuwiu na lato, sandały są naturalnym skojarzeniem z ciepłymi dniami i to u obu płci. Czy ortopeda zaleca takie obuwie? W końcu stopa się w sandałach nie poci?

Dr Cezary Michalak: To prawda, że w upale sandały wykazują pewne zalety – są przewiewne… ale najpierw pytanie do specjalisty od mody: Czy sandały ze skarpetami nie stały się symbolem złego stylu?

Paulina: Mówi się, że moda oprócz dobrej prezencji ma także służyć człowiekowi. Moim zdaniem było by cudownie, gdyby jeszcze do tego nie szpeciła osoby i nie raziła w oczy na kilometr. Ja jestem estetką, gdy widzę coś takiego zaczynam patrzeć w innym kierunku. Trzeba pamiętać także o tym, że w stosunku do pewnych osób, w danych sytuacjach można także kogoś swoją "modą" urazić. Na myśl o tym przypomniała mi się pewna historia...Rok temu we Włoszech byłam świadkiem sytuacji w której pewien mężczyzna przyszedł z kobietą na kolację do restauracji ubrany w krótkie spodenki, sandały i...białe, podciągnięte wysoko skarpety frote. Nie muszę chyba mówić, że Włosi uchodzą za jeden z najlepiej ubranych narodów, a mężczyźni są bardzo restrykcyjni jeśli chodzi o modowe kanony. Zażenowane miny kelnerów w tej eleganckiej restauracji mówiły same za siebie, aczkolwiek pozostali profesjonalni i bez zarzutu obsłużyli tego pana. 

źródło: www.demotywatory.pl

Dr Cezary Michalak: Sandały mają długą historię, na pewno rzymscy legioniści nosili takie obuwie.  Moim jednak zdaniem, nadają się one szczególnie do marszu po Via Appia, czyli po względnie równej, twardej, pozbawionej drobnych kamieni czy roślin, nawierzchni, ,czyli na przykład, do zwiedzania miasta. Niemniej, mają one poważne wady. Weźmy pod uwagę sandały sportowe, używane przez niektórych nawet do wędrówek po górach. Uważam to za pomysł bardzo zły. Istotnie, w niektórych modelach podeszwa może być całkiem dobrze uformowana, i ochraniać stopę, oraz ją w jakimś stopniu stabilizować, dzięki odpowiedniemu wyprofilowaniu, szczególnie w okolicy tyłostopia,  jednak wierzchnia część buta nie daje stopie stabilności i naraża na urazy, np. skrętne. Czy widział ktoś kiedyś w Polsce pracownika magazynu bądź osobę umundurowaną w sandałach? Myślę, że nie, i z czegoś to wynika. Upadek kamienia czy innego ciężaru na stopę nie jest niczym zamortyzowany. Pośliźnięcie się na niestabilnym podłożu, gdy spod podeszwy ucieknie kamień, naraża prawie nieosłoniętą stopę na bolesne uderzenie. Do buta wpadają kamienie, błoto, kurz, czy to w górach czy na łące lub nad wodą, nasiona, liście, inne części roślin, piach na plaży; odsłonięta stopa to dla owadów żerowisko. W. Cejrowski w jednej z książek zamieszcza opowieść o tym, jak został ukąszony w palec stopy, i co z tego wynikło…polecam, ale tylko osobom o silnych nerwach. Kontakt z roślinami, dajmy na to z pokrzywą,  odkrytą stopą, nie należy do przyjemności. Wysiadanie w przybrzeżne błoto w sandałach z kajaka łączy się z tym, że z dużym prawdopodobieństwem zostawimy je tam na wieki. Nie pływa się w sandałach jachtem,  w tym celu zakłada się inne buty, osłaniające palce, które zresztą osobiście bardzo lubię.

Z uwagi na brak skarpet - przy dłuższym chodzeniu buty zaczną obcierać. I tu zresztą kwestia estetyki, a zatem pytanie do Pani: czy istnieją  stylizacje, w których sandały  mogą odgrywać rolę? Chyba do garnituru nie pasują…

Paulina: To zależy, ale ma Pan rację, że co do zasady garnitur przybiera raczej tą elegancką, formalną formę do której sandały raczej nie będą pasowały. Obecnie moda stała się jednak dość liberalna i eleganckie modele sandałków np. na przykład te na obcasie możemy śmiało założyć np. do lnianego garnituru. Bardzo polecam takie zestawienie. Oczywiście nie będzie to już strój formalny, a raczej wariacja eleganckiego stylu w letnim wydaniu. Letnie sandałki dla kobiet wydają się być idealnym rozwiązaniem także do letnich sukienek - nadadzą lekkości i powabu. Zabudowane buty do letnich sukienek nigdy nie będą prezentowały się tak dobrze jak sandałki na delikatnych paskach. 

źródło: www.snobka.pl

Dr Cezary Michalak: Zauważmy, że częste u kobiet deformacje palców stanowią powód, dla którego pacjentki zgłaszają się do ortopedy celem korekcji operacyjnej, skarżąc się także na wygląd palców, który subiektywnie nie pozwala im na noszenie sandałków. Podkreślić jednak muszę, że względy estetyczne, jako takie nie powinny stanowić czynnika rozstrzygającego w planowaniu przedoperacyjnym.

Paulina: Przez kilka lat pracował Pan jako ortopeda w Hiszpanii, klimat jest tam dużo cieplejszy, niż w Polsce. Czy w Hiszpanii nosi się sandały?

Doktor Cezary Michalak: Chyba tylko turyści je noszą.

Paulina: A jakie buty noszą Hiszpanie? 

Doktor Cezary Michalak: Oczywiście zależy to od okazji, ale też regionu i pory roku; w Polsce mamy sklepy hiszpańskich firm i można zobaczyć, jakie buty się proponuje, chyba raczej takie jak w Polsce z wyłączeniem butów mocno ocieplanych. Wrażenie co prawda jest takie, że ulubione przez wszystkich obuwie są to klapki japonki; kwestia stylu życia, bo chodzenie na plażę jest możliwe na Lanzarote przez cały rok. Ale to specyfika regionu - Kanary bywają określane jako wyspy wiecznej wiosny, ja je nazywam „wyspy wiecznego czerwca” – bo temperatura zbliżona do polskiej czerwcowej panuje przez cały rok; w kwietniu w Polsce – też wiosna - potrafi przyjść mróz, czego na Lanzarote nigdy nie widziałem; pogoda wygląda jednak inaczej w Madrycie, gdzie w zimie trzeba się cieplej ubrać.

źródło: www.badura.pl

Paulina: A co z kobiecymi sandałkami?

Doktor Cezary Michalak: Omówiliśmy sandałki sportowe, czyli modele względnie wygodne. Z butami typowo damskimi jest jak zwykle większy problem. Buty to według mnie narzędzia do chodzenia; w przypadku butów damskich, w wielu wypadkach są to narzędzia zbrodni. Sandały na koturnie – to chyba najgorszy rodzaj obuwia dla kobiety, jednocześnie wydaje się on bardzo popularny. To chyba w zeszłym roku była moda na takie obuwie, ale w wersji z płaską wysoką podeszwą, jednakowej wysokości z przodu i z tyłu? 

Paulina: Tak, niestety, te obuwie niestety wciąż możemy spotkać w ofercie firm obuwniczych. Testowałam je i niestety wydały mi się bardzo toporne i sztywne, niemalże jak niegdyś chodaki...

Doktor Cezary Michalak: Widzę, że mamy podobne odczucia. Zniekształcenie chodu, jakie musi wystąpić w takim obuwiu, nie ma moim zdaniem nic wspólnego z elegancją; wygląda to, jak chodzenie na 2 cegłach przywiązanych do podeszew. Buty z powodu ich wysokości są niestabilne – nie ma możliwości, żeby stopa była dobrze ufiksowana przez te kilka paseczków, a ich podeszwa, z powodu grubości, się nie zgina przy przekolebywaniu stopy. W ortopedii mówi się o cechach prawidłowego chodu, jedną z nich jest jego harmonijność – co ulega ewidentnemu zaburzeniu; zapraszam do dokonywania własnych obserwacji i wyciągania wniosków. Środek ciężkości ciała podczas chodu powinien być mniej więcej na tej samej linii poziomej, wówczas wydatek energetyczny jest najmniejszy, niestety, przy podeszwie, która się nie zgina, środek ciężkości ciała poruszany jest w górę i w dół; chodzenie staje się męczące i nieefektywne.  W praktyce ortopedycznej widziałem wielokrotnie urazy stawu skokowo-goleniowego czy kości śródstopia, po nagłym wygięciu na bok stopy, gdy koturn omsknął się na nierównym podłożu, np. bruku. Zakładanie  tego obuwia do wędrówek po mieście to wyjątkowy nonsens. 

Nota bene, Pani porównanie z drewniakami jest bardzo trafne, chociaż drewniaki są chyba bardziej stabilne, ale również nie zginają się przy chodzeniu oraz nie amortyzują uderzenia o podłoże. Widząc holenderski obrazek, przedstawiający sadzenie tulipanów, na którym wszyscy nosili saboty – buty całkowicie z drewna - zastanawiałem się, jak było możliwe chodzenie w czymś takim. Dla mnie buty owe nadają się jedynie do chodzenia po zaoranej miękkiej ziemi czy po błocie; nie wyobrażam sobie maszerowania w drewniakach po bruku czy kamieniach. W ogóle buty na drewnianej podeszwie moim zdaniem powinny przejść do historii. 

źródło: www.avanti24.pl

Paulina: A klapki i japonki? Nosimy je nie tylko na plażę, czy na basen ale także do miasta... 

Doktor Cezary Michalak: Tak, w Hiszpanii są szalenie popularne, tak jak w wielu ciepłych krajach, choć nie tylko – na przykład lubi się je w Wielkiej Brytanii. Pamiętam, jak na kursie chirurgii stopy w Barcelonie Bellvitge ktoś zadał pytanie, co myśleć o modzie na klapki. Ortopedzi popatrzyli po sobie, wszyscy chyba myśleli to samo – że buty są przyjemne do pójścia na plażę, ale nie są zdrowe… ale nikt nie chciał tego głośno powiedzieć, bo przecież mnóstwo ludzi je nosi i nie da się tego zabronić. Ja nie zalecam ich do dłuższego chodzenia, nie są stabilne oraz niezbyt dobrze chronią stopę, nie da się założyć do nich wkładek, nie nosi się do nich skarpet. Jednocześnie, te lepiej wyprofilowane, pozwalają na chodzenie nawet przez dłuższy czas, nie niszcząc stopy – to zatem bardzo ważne, aby były one dobrej jakości; te najprostsze to chyba tylko na basen; ważne przy tym, w jakim stanie jest stopa i czy nie mamy bolesnej deformacji. Powstaje pytanie, jak Azjaci mogą chodzić cały dzień w japonkach - mój pogląd jest taki, że to kwestia przyzwyczajenia oraz niższej masy ciała – oni są drobniejsi niż Europejczycy, więc obciążenia dla stóp są zupełnie inne. Ale nie zakładajmy japonek idąc na Giewont, nawet będąc drobną kobietą. 

źródło: www.symbiosis.com.pl

Paulina: Szczyty popularności bije firma niemiecka marka Birkenstock, której korzenie sięgają roku... 1774 (!!!). Firma produkująca te obuwie ma w swojej nazwie słowo "ortopedia", a jej założyciel zaczynał od produkcji zdrowotnych wkładek do obuwia. Obecnie w profilowanych klapkach/ japonkach Birkenstock z charakterystyczną korkową podeszwą chcą chodzić niemalże wszyscy - zarówno kobiety  jak i mężczyźni. Sporo modeli dostępnych jest w wersji unisex.  Czy te buty może Pan polecić swoim pacjentom? 

Dr Cezary Michalak:  Nie wiedziałem, że są takie popularne… Miałem kiedyś podobne buty, robił je Otmęt, wyglądały jak kopia tych niemieckich i faktycznie były dość wygodne – pięta w miarę stabilnie tkwiła w wydrążeniu, szerokie paski względnie dobrze, jak na klapki, trzymały stopę, a podeszwa faktycznie amortyzowała podłoże i komfort chodzenia w tym obuwiu był niezły. Ale moi pacjenci obojga płci uważają te buty za brzydkie i nie chcą ich nosić. Pamiętam reklamy samochodu Trabant, szczególna uroda tych butów kojarzy mi się właśnie  z tym enerdowskim designem. Ale tu już wchodzimy w Pani domenę, jaką jest estetyka, i indywidualne odczucie smaku u każdego z nas.

Paulina: Panie Doktorze, bardzo dziękuję za rozmowę. Mam nadzieję, że wiele z nas sporo z niej wyniesie, dobre zdrowie to przecież nasz spokój ducha i pozytywne nastawienie każdego dnia. Jest zatem o co walczyć. Dziękuję raz jeszcze, życzę samych sukcesów medycznych i ... do szybkiego zobaczenia! :) 

Dr Cezary Michalak: Do zobaczenia! 

Doktor nauk medycznych Cezary Michalak to lekarz specjalista 2. stopnia ortopedii i traumatologii narządu ruchu z ponad 20-letnim doświadczeniem. Absolwent Akademii Medycznej w Warszawie. Wykonuje zabiegi ortopedyczne z zakresu chirurgii stopy. Przyjmuje pacjentów w językach: polski, angielski, hiszpański, niemiecki.